به “onyrocritica” نگاه کنید یکی از قدیمی ترین کتاب های تعبیر خواب

این کتاب در قرن نهم میلادی (قرن سوم هجری) و در زمان خلافت عباسی توسط حنین بن اسحاق به عربی ترجمه شده است.

آرتمیدوروس کتاب خود را در پنج بخش نوشت. قسمت اول مربوط به تعبیر خواب و رویاهای مربوط به انسان است. در این قسمت هر آنچه که مربوط به نحو بدن انسان است مانند تولد، مرگ و اعضای مختلف بدن تفسیر شده است. در قسمت دوم، معنای خواب مربوط به اشیاء و پدیده های طبیعی مانند پدیده های حیوانات و حیوانات است. بخش سوم به طور خاص به مسائل موجود در گروه بندی نمی پردازد و انواع مختلف موضوعاتی را که در چشم انداز دیده می شود توضیح می دهد. نوع چهارم راهنمای تعبیر، راوی است که توضیح می دهد که مترجم هنگام تعبیر خواب باید به چه چیزی فکر کند. و در نهایت قسمت پنجم تعداد رؤیا و تفاسیر را ذکر می کند تا راهنمای کامل بخش باشد.

در مقدمه کوتاه کتاب، چند بخش در مورد انواع خواب آمده است. در این بخش، آرتمیدوروس بین دو نوع بینایی تمایز قائل می شود که یکی از آنها عقیق است و دیگری رویدادهای آینده را پیش بینی می کند و یکی فقط مربوط به رویدادهای روزمره و شرایط بدن است. رویاها به خودی خود قابل پیش بینی هستند. به عنوان مثال، رویاها و رؤیاهایی که مستقیماً رویدادهای آینده را نشان می دهند، از رویاهایی که در صورت نمایش و استعاره این کار را انجام می دهند، متمایز می شوند. بیشتر کتاب «تعبیر خواب» مربوط به بررسی بینش آگاهان از حوادث آینده است.

آرتمیدوروس معتقد است که نوع بینایی که شخص در خواب می بیند می تواند در نتیجه و تعبیر تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، اگر خواب بیننده ببیند که خبرهای بدی در آینده می آید، اگر خودش حس خوبی نسبت به آن داشته باشد و فکر کند که خواب از خبر واقعه لذت می برد، اثر منفی خواب از بین می رود. و تعبیر بد محقق نمی شود. از این نظر، ممکن است خوابی ببیند که به اشتباه به عنوان تصادف تعبیر شود.

یکی دیگر از دیدگاه ها و شوخی های کتاب آرتمیدوروس این است که او برای هر رویایی نه تنها یک معنا را بیان می کند بلکه برای افراد مختلف آن را به گونه ای متفاوت تفسیر می کند. یعنی اگر یک خواب را دو نفر فقیر و غنی ببینند ممکن است برای آنها تعابیر متفاوتی داشته باشد.

و تقریباً برای هر تعبیری که ذکر می کنم دلیل هم می آورم. این دلایل عمدتاً برگرفته از پیشینه فرهنگی است. با توجه به اینکه آرتمیدوروس گاهی اوقات برای افرادی که فرهنگ های متفاوتی دارند (مانند مصری ها و یونانی ها) رویاهای متفاوتی می بیند، زیرا امور مختلف در این فرهنگ های مختلف ممکن است معانی متفاوتی داشته باشند.

از این منظر کتاب «تعبیر خواب» نسبت به آثاری که در قرون پس از آن تألیف شده اند، علمی تر به نظر می رسد. او برای هر نماد فقط یک معنی را ذکر نمی کند که همیشه و همه جا ثابت است، بلکه به تفاوت های شخصی، فرهنگی و تاریخی بیش از حد توجه می کند.

از این نظر، ممکن است کتاب آرتمیدوروس تفسیری شخصی از شیوه تفسیر باشد. یعنی هرکس خود را بهتر از دیگران بشناسد و با اعتقادات و سوابق فرهنگی خود آشناتر از دیگران باشد بهترین تعبیر خواب او باشد. البته این چیزی نیست که آرتمیدور به صراحت به آن اشاره کند، اما دور از ذهن هم نیست.

برای اینکه تصویر بهتری از آرتمیدوروس داشته باشیم، می‌توان نمونه‌هایی از تفاسیر او ذکر کرد. و در اول کتاب می فرماید غسل شبان در خواب نشانه حوادث خوب و مفید است و نظر نیز صحیح است. اما برخی از مردم در آن زمان (یعنی آرتمیدوروس معاصر) همچنان اشتباه می کنند که به نشانه مثبت اندیشی غسل می کنند، زیرا روش استحمام در زمان های قدیم با امروز متفاوت است.

در گذشته مردم از حمام های شخصی بزرگ برای استحمام استفاده می کردند، اما پس از ظهور حمام های عمومی، مجبور شدند در تعبیر خواب خود تجدید نظر کنند. حمام ها عموما راکد هستند و گرمای بیش از حدی دارند که رنگ بدن را تغییر می دهد و می تواند نشانه درگیری و دستگیری یا آسیب بدنی باشد. اما در عین حال فرق می کند که محیط استحمام در بیننده خواب راحت و زیبا باشد یا خیر و نحوه استحمام عادی یا غیرعادی باشد. زیرا حمام برای افراد ثروتمند بسیار خاص است و این یک علامت مثبت است و استحمام غیرعادی مخصوص بیماران است و می تواند علامت منفی باشد.

آرتمیدوروس جزئیات بسیار بیشتری در مورد این موضوع ذکر می کند و حتی برخی از آزمایشات خود را ذکر می کند. به عنوان مثال، او می گوید که یک ورزشکار را می شناسد که آرزوی رفتن به دستشویی را دارد اما آب پیدا نمی کند. او بعداً راهی مهم برای یک مسابقه پیدا کرد، اما به دلیل پرداخت رشوه از مسابقه اخراج شد. در این حمام نشانه رقابت بود و آب نیافتن یعنی به هدف اصلی نرسیدن.

آرتمیدوروس نیز به همین ترتیب به پیشینه تاریخی و فرهنگی رویا حساس بود و اهمیت کوچکترین طنز را تشخیص نمی داد. اهمیت تجربه نیز در این مثال مشهود است. او از آثار پیشینیان خود بسیار استفاده کرد، اما هیچ تعهدی به گفته های دیگران نداشت و از مشاهدات و تجربیات خود در تعبیر خواب استفاده کرد.

کتاب در حدود بیست و دو صفحه آرتمیدوروس (که متأسفانه هنوز ترجمه فارسی ندارد) ظاهری لطیف و ظریف مانند سفری اسطوره ای و شیفتگی در قلمرو بینش دارد و می تواند دید بیننده از رویا را تغییر دهد. آنقدر که مخفیانه آن را تغییر می دهد و ناشناخته را به خودی خود بیدار می کند. شاید هیچ کس با این دیدگاه موافق نباشد که رویاها می توانند شما را از رویدادهای آینده آگاه کنند. اما با این وجود، هیچ کس منکر این نیست که قلمروهای قلمرو، بازنمایی خود ذهن هستند و بنابراین، شناخت این نمادها می تواند منجر به سفری جذاب و پرماجرا برای شناسایی شود.

از این نظر، کتابشناسی هایی مانند «Onychocritica» مجموعه ای برای ارزیابی مجدد اسطوره های کهن نیستند، بلکه تلاشی برای شناسایی دنیای درونی روح انسان هستند. تلاش هایی که هزاران سال پیش و در قدیمی ترین تمدن ها وجود داشته است هنوز ادامه دارد.